คำถามเหลือจากงานแสดงธรรม 15 ก.ค. 50
151. ถ้าปรารถนามรรค ผล นิพพาน ในชาตินี้แต่ยังมีภาระที่ต้องดูแลครอบครัว จะมีวิธีหรือทางลัดใด ที่จะให้ถึงความปรารถนาครับ
คำตอบ
• ปรารถนามรรคผลนิพพานนั้นปรารถนาได้ แต่หากยังมีภาระครอบครัวให้ต้องดูแลจึงไม่มีทางอ้อมหรือทางลัดใดให้ความปรารถนานั้นสัมฤทธิ์ผลได้
152. ทำธุรกิจตั้งใจทำมากแต่ไม่ประสบความผลสำเร็จกลับมีหนี้เพิ่มมากขึ้นเพราะทำไม่เป็นหรือวิบากกรรมใดควรปฏิบัติอย่างไร
คำตอบ
• พระพุทธะไม่เคยแนะนำให้ใครสั่งสมกิเลส ด้วยการเอาจิตไปเป็นทาสของโลกธรรมและวัตถุฉะนั้นต้องขออภัยที่ไม่มีคำชี้แนะ
153. ขณะนี้คุณพ่ออายุ 76 ปีได้โน้มน้าวให้คุณพ่อปฏิบัติธรรม พ่อได้แต่สวดมนต์และนั่งสมาธิให้จิตนิ่ง เท่านั้นแต่ยังปล่อยวางไม่ค่อยได้ จะมีวิธีอย่างไรที่ให้คุณพ่อดำเนินจิตเข้าสู่วิปัสสนาได้
คำตอบ
• ทำตัวเองให้คุณพ่อศรัทธาให้ได้ก่อน ด้วยการเป็นผู้มีพฤติกรรม (คิด พูด ทำ) ดี เมื่อคุณพ่อศรัทธาในตัวลูก จึงจะบอกให้คุณพ่อปฏิบัติวิปัสสนากรรมฐานได้
154. จริงหรือไม่ การบวชหรือการปฏิบัติธรรมจะช่วยลดวิบากกรรมให้น้อยลงหรือหมดไป
คำตอบ
• การบวชแล้วประพฤติได้ถูกตรงตามธรรมและวินัยของพระพุทธะ แล้วอุทิศบุญกุศลให้เจ้ากรรมนายเวรสามารถลดวิบากกรรมให้น้อยลงได้แต่ยังไม่หมดเช่นเดียวกับการปฏิบัติธรรมแล้วนำจิตเข้าถึงมรรคผลของการปฏิบัติธรรมได้ อุทิศบุญกุศลให้กับเจ้ากรรมนายเวรสามารถลดวิบากกรรมให้น้อยลงได้แต่ยังไม่หมด
ส่วนการบวชและการปฏิบัติธรรมที่เป็นไปตรงกันข้ามกับที่กล่าวข้างต้นกลับเป็นการเพิ่มกิเลสให้มีมากขึ้น
155. ขอทราบวิธีปฏิบัติในการแยกความคิดกับจิตออกจากกันเพื่อกันความฟุ้งซ่านเวลาปฏิบัติค่ะ
คำตอบ
• ต้องพัฒนาจิตให้มีกลังของสติให้มากแล้วจำนวนเรื่องที่จะต้องคิด (จิตฟุ้งซ่าน) จึงจะลดลงได้
156. ช่วยขยายความคำว่า ตัวตนนั้นเป็นเพียงมายา
คำตอบ
• คำว่ามายาหมายถึง การลวง เมื่อดูให้ถ่องแท้ดูให้ยาวนานแล้วไม่มีอยู่จริง เหตุที่เป็นเช่นนี้เพราะว่า สรรพสิ่งที่เห็นมีอยู่เป็นตัวตนนั้นต้องตกอยู่ภายใต้ หรือเป็นไปตามกฎธรรมชาติ คือมีเกิดขึ้นชั่วคราวที่สุดสรรพสิ่งต้องดับไปคือไม่มีตัวตน จึงไม่ให้บุคคลหลงผิดเอาจิตเข้าไปยึดถือมั่นตัวตนซึ่งเป็นสิ่งไม่มีอยู่จริง จะได้ไม่ผิดหวังไม่เป็นทุกข์ได้ด้วยเหตุนี้ตัวตนจึงเป็นเพียงมายาของจิต
157. จริงหรือไม่ที่มีผู้กล่าวว่าถ้าเป็นพระอรหันต์แล้วต้องบวชภายใน 7 วัน ไม่เช่นนั้นจะต้องตาย
คำตอบ
• ท่านเจ้าคุณโชดกเคยพูดให้ผู้ตอบปัญหาได้ยินเช่นนี้และผู้ตอบปัญหายังไม่มีประสบการณ์ในเรื่องนี้จึงขอไม่แสดงความเห็น
158. ในธรรมวินัยมีห้ามพระอรหันต์เปิดเผยด้วยการพูดว่าบรรลุแล้วหรือไม่
คำตอบ
• วินัยของสงฆ์ห้ามพระแสดง อุตริมนุสธรรม เช่นการสำเร็จฌาน สำเร็จมรรคผล ในเรื่องของการแสดงอุตริมนุสธรรมนี้ผู้ตอบปัญหาเคยเสวนากับพระสงฆ์ผู้มีธรรมวิเศษถึงขั้นสำเร็จฌานสำเร็จมรรคผล ว่าการที่พระสงฆ์นำเรื่องเช่นนี้มาบอกกล่าวกับฆราวาสถือว่าผิดวินัยสงฆ์หรือไม่ ท่านตอบว่า ไม่ผิดเพราะอาตมามีธรรมวิเศษนั้นอยู่จริง และอาจารย์(โยม) ก็รู้ว่าธรรมวิเศษนั้นมีจริง จากคำบอกเล่าของสงฆ์ผู้เป็นศิษย์ของหลวงปู่แหวน เล่าว่าหลวงปู่แหวนเคยแสดงฤทธิ์ด้วยการให้ศิษย์ปิดประตูหน้าต่างกุฏิและปิดไฟส่องสว่างหลังจากนั้นเข้าฌานทำให้ห้องสว่างได้เหมือนกลางวัน
ในครั้งพุทธกาลพระพุทธะสั่งห้ามพระปิณโฑลภารทวาชะ (ที่เหาะไปเอาบาตรไม้จันทน์) แสดงฤทธิ์ แต่สั่งให้พระสาคตะแสดงฤทธิ์ให้ชาวอังคดูที่ยอดเขาคิชฌกูฏเพื่อให้ชาวอังคะเลื่อมใสในพระพุทธศาสนาและยังสั่งให้พระมหาปชาบดี (ภิกษุณีอรหันต์) แสดงฤทธิ์ให้ฝูงชนดู นอกจากนี้พระพุทธะยังแสดงฤทธิ์ (ยมกปาฏิหาริย์) ที่กรุงสาวัตถีด้วยพระองค์เองเพื่อปราบทิฏฐิของโยคี
ดังนั้นคำตอบในเรื่องอวดอุตริมนุสธรรมนี้ อยู่ที่ผู้ถามพึงพิจารณาด้วยสติปัญญาของท่านเองเพราะผู้ตอบปัญหามิใช่สงฆ์มิได้มีความรู้ในวินัยของสงฆ์ และยังมิได้เป็นพระอรหันต์จึงขอไม่ตอบ
159. การปฏิบัติธรรมใดบ้างเพื่อให้บรรลุเป็นเทพ
คำตอบ
• ให้ทานรักษาศีลตลอดชีวิต และ/หรือ เจริญจิตตภาวนาจนสามารถบรรลุธรรมที่นำสู่ความเป็นอริยบุคคลระดับที่ 1 หรือระดับที่ 2 เมื่อตายลงไปแล้วโอกาสไปเกิดเป็นเทพมีได้เป็นได้
160. กรณีท่านที่ไม่รู้วิธีทำสมาธิมีแนวทางในการโน้มน้าวให้มาปฏิบัติได้อย่างไรคะ
คำตอบ
• แนะนำวิธีปฏิบัติสมาธิเบื้องต้นก่อนด้วยการชักชวนให้สวดมนต์ ชักชวนให้ฟังธรรมเมื่อใดจิตมีความสงบตั้งมั่นเป็นสมาธิได้แล้ว ค่อยชักชวนให้ไปปฏิบัติสมาธิขั้นสูงได้
161. ของที่นำมาถวายพระพุทธหรือเทพ แล้วนำมาใส่บาตรพระสงฆ์ได้หรือไม่ ไม่เคยทำเพราะเห็นว่าไม่ควร แต่มีคนบอกว่าไม่ผิด
คำตอบ
• นำไปใส่บาตรได้แต่ไม่ควร คนที่บอกว่าไม่ผิดนั้นเป็นความเห็นถูกของเขา แต่ไม่ใช่ความเห็นถูกของผู้รู้ ผู้รู้จะไม่นำของที่ถวายพระพุทธะแล้วหรือของที่ถวายเทพแล้วไปใส่ลงในบาตรของพระสงฆ์
162. ดอกไม้ที่ไหว้บูชาพระบนหิ้งพระในบ้าน ถ้าดอกไม้แห้งแล้ว ไม่ใช้แล้ว จะเอาไปทิ้งขยะได้หรือไม่ เพราะตัวเองรู้สึกไม่ดีถ้าทิ้งขยะ เราควรทำอย่างไรคะ
คำตอบ
• ทิ้งได้ ความรู้สึกไม่ดี เหตุเกิดจากจิตที่ยังมีความเห็นผิด เมื่อใดพัฒนาจิตจนเกิดความเห็นถูกแล้วความรู้สึกไม่ดีอันเนื่องมาจากเอาดอกไม้บูชาพระที่แห้งแล้วไปทิ้งเป็นขยะจะไม่เกิดขึ้น
163. บุคคลที่สามารถรู้การปฏิสนธิจิตจุติจิตของสัตว์อื่นได้มีหรือไม่นอกจากพระพุทธเจ้า เพราะมีบุคคลที่เขียนหนังสือแล้วบอกว่ารู้กรรม วิบากกรรมอดีตของผู้อื่นได้ จริงหรือไม่คะ อยากได้ความรู้ที่ถูกต้อง
คำตอบ
• มีครับ จริงครับ ปุถุชนรวมถึงฆราวาสที่เข้าฌานได้ สามารถมีตาทิพย์ รู้เห็นการจุติและการปฏิสนธิของจิตได้
164. เมื่อประมาณ 2 สัปดาห์ก่อนฝกตกมีพายุ นักศึกษาที่นครปฐมถีบจักรยานในมหาวิทยาลัยถูกต้นไม้ใหญ่ล้มทับ ได้ข่าวว่าจะต้องเป็นอัมพาตเดินไม่ได้ อยากเรียนถามว่าต้นไม้ไม่มีจิตเกิดเพราะกรรมอะไร จะทำอย่างไรจะป้องกันความพิการได้
คำตอบ
• ต้นไม้ไม่มีจิตจึงทำกรรมไม่ได้แต่คนถูกต้นไม้ทับเคยทำกรรมเบียดเบียนมาก่อน หากพิการแล้วป้องกันไม่ได้ ต้องรับผลของกรรมนั้นจนกว่าการให้ผลจะยุติ
165. การบำเพ็ญบารมี เจริญวิปัสสนากรรมฐานของฆราวาสที่ปฏิบัติเจริญวิปัสสนากรรมฐาน จำเป็นต้องมีพระอาจารย์แก้กรรมให้หรือไม่ค่ะ
คำตอบ
• ผู้ปฏิบัติธรรมที่มีบุญสั่งสมมาไม่มากพอ จำเป็นต้องมีครูบาอาจารย์ผู้เป็นกัลยาณมิตรในทางธรรม แนะแนวทางและแก้ไขการปฏิบัติที่ผิดพลาดให้ดำเนินไปในหนทางที่ถูก
166. ในขณะที่เป็นฆราวาสแล้วปฏิบัติธรรมเจริญวิปัสสนากรรมฐานสามารถเข้าถึงธรรมที่พระสงฆ์ซึ่งถือศีลมากกว่าเข้าถึงได้หรือไม่ค่ะ ในการปฏิบัติธรรมระหว่างฆราวาสและพระภิกษุสงฆ์แตกต่างกันหรือไม่อย่างไรค่ะ
คำตอบ
• เพียงแค่มีศีล 5 คุมใจให้ได้ทุกขณะตื่นก็สามารถปฏิบัติกรรมฐานให้เข้าถึงธรรมได้ การปฏิบัติธรรมระหว่างฆราวาส และภิกษุสงฆ์มีวิธีการปฏิบัติที่เหมือนกัน
167. หนูทำงานบริษัทหลักทรัพย์มีหน้าที่แนะนำลูกค้าในการซื้อขายหุ้นของบริษัทต่าง ๆที่เข้ามาจดทะเบียนในตลาดหลักทรัพย์อยากทราบว่า ทั้งหนูและลูกค้าที่ซื้อขายหุ้นนั้นกำลังทำบาปหรือไม่ เพราะทางด้านจิตใจนั้นเมื่อซื้อขายหุ้นแล้วก็อยากให้หุ้นขึ้นเกิดความอยากได้ขึ้นมา ไม่ทราบว่าบาปหรือไม่
คำตอบ
• ความอยากให้หุ้นขึ้นคือตัวตัณหา ผู้ใดมีจิตเป็นทาสของตัณหาผู้นั้นมีบาปอยู่ในใจ
168. ถ้าเราไม่เอาทรัพย์ช่วยเหลือ พ่อแม่ พี่ เต็มกำลัง แต่ช่วยเหลือเป็นบางครั้ง เนื่องจากเห็นว่า ความเดือดร้อนนั้นเกิดจากตัวของท่านเองที่ใช้จ่ายฟุ่มเฟือย ก่อหนี้สินเป็นจำนวนมากและถ้าเราเอาทรัพย์นั้นไปช่วยเหลือจำนวนมากครอบครัวของหนูก็จะเดือดร้อน เพราะลูกก็ยังเล็ก ไม่ช่วยก็เหมือนคนใจดำ จะปฏิบัติหรือคิดอย่างไรดีค่ะ
คำตอบ
• ไม่มีใครช่วยใครได้แท้จริงตัวเองช่วยตัวเองนั่นดีที่สุด การเอาเงินช่วยเหลือพ่อแม่ญาติพี่น้อง จะช่วยมากช่วยน้อยยังไม่สำคัญเท่ากับว่าช่วยแล้วต้องไม่ทำให้ตัวเองเดือดร้อนหรือช่วยแล้วเบียดเบียนตัวเองจะทำให้เป็นบาปได้
169. คนที่ขับรถชนคนตายเป็นเพราะมีเหตุจากอะไรและมีวิธีแก้กรรมหรือทำให้วิบากกรรมน้อยลงหรือไม่และผลจากการกระทำครั้งนี้จะมีผลต่อไปภพหน้าหรือไม่
คำตอบ
• เหตุเกิดจากความประมาท (ขาดสติ) ขณะขับรถ ผลกรรมที่ขับรถไปชนคนตาย ให้ผลทั้งในภพปัจจุบันและภพถัดไป วิธีแก้กรรมคือต้องชดใช้หนี้กรรมและต้องหยุดสร้างอกุศลกรมพร้อมกับทำกรรมดีให้ยิ่งใหญ่
170. อธิบายเกี่ยวกับพระโพธิสัตว์ท่านปฏิบัติถึงระดับใดคะ
คำตอบ
• พระโพธิสัตว์คือผู้มีจุดหมายสูงสุดของชีวิตคือเป็นพระพุทธเจ้า แต่ละภพที่เกิดมามีรูปนามท่านจะนำพาชีวิตด้วยการสร้างบารมีให้ครบถ้วนสมบูรณ์พระโพธิสัตว์ยังมีภาวะของจิตเป็นปุถุชนในชาติสุดท้ายที่จะได้ตรัสรู้เป็นพระพุทธเจ้า ยังต้องเกิดมามีภาวะเป็นปุถุชนก่อนจนกว่าจะตรัสรู้จึงจะเป็นอริยบุคคลได้
171. ได้เคยนำซองผ้าป่าสร้างอุโบสถของวัดหนึ่ง มาบอกบุญกับเพื่อน ๆ และเพื่อน ๆ ได้ทำบุญมาจำนวนหนึ่งแต่ด้วยความไม่สะดวกจึงไม่ได้นำเงินไปถวายที่วัดนั้น แต่นำไปทำบุญผ้าป่า สร้างอุโบสถกับอีกวัดหนึ่ง อย่างนี้ถือว่าเป็นบาปและจะเกิดเป็นเปรตหรือไม่ค่ะ ถ้าทำไปด้วยความไม่รู้จะแก้ไขอย่างไรบ้างค่ะ
คำตอบ
• ถือว่าเป็นบาป มีหลวงพ่อองค์หนึ่งเป็นพระอริยะผู้ทรงอภิญญา เคยบอกกับผู้ตอบปัญหาว่า การกระทำที่ไม่ตรงกับเจตนารมณ์ของผู้ทำบุญว่าเป็นการเปลี่ยนฐานเจดีย์อานิสงส์จะต้องรับคือตายแล้วต้องไปเกิดเป็นเปรต
วิธีแก้ไขสิ่งผิดพลาดที่ทำด้วยความไม่รู้ ต้องไปขอขมาเจ้าของศรัทธา ที่เอาเงินใส่ซองทำบุญให้เขากล่าววาจายกโทษให้
172. ทำงานในโรงพยาบาลเคยได้กลิ่นธูปลอยมา (ในเวลากลางวันขณะทำงานอยู่) บริเวณใกล้เคียงไม่ได้มีการจุดธูปเลยเดินไปอีกห้องกลิ่นก็ยังติดไปเป็นพวกวิญญาณเร่ร่อนมาในรูปกลิ่นใช่หรือไม่ เจอมา 2 ครั้งแล้ว แต่ระยะเวลาห่างกัน
คำตอบ
• ไม่ใช่วิญญาณเร่ร่อน แต่เป็นอมนุษย์ที่มีรูปนามเป็นทิพย์
173. มีเพื่อนร่วมงานเขาบอกว่าเขานั่งสมาธิเห็นพระพุทธเจ้ารู้ว่าตัวเองมาจากไหนบอกว่า จะอยู่ 70 ปีก็จะละสังขารแล้วเขาบรรลุเห็นธรรมทุกอย่าง เขาฝึกกับหลวงพ่อธรรมกาย แบบนี้เป็นจริงหรือเขาประสาทหลอนหรือเพี้ยน
คำตอบ
• เขาเห็นจริงแต่สิ่งที่ถูกเห็นไม่จริง การเห็นธรรมอย่างเดียวยังไม่ช่วยให้ตัวเองพ้นไปจากความทุกข์ใจได้แต่เห็นธรรมแล้วมีธรรมคุ้มครองใจจะอยู่กับทุกข์ตามด้วย
การบรรลุเห็นธรรมทุกอย่าง หากหมายถึงการบรรลุธรรมจนถึงขั้นสูงสุดแล้ว (อรหัตผล) ยังครองเพศเป็นฆราวาสอยู่ได้เป็นสิ่งที่ไม่ถูกตรงตามพุทธวาจา ของพระพุทธโคดมที่ตรัสกับพระเจ้าพิมพิสารตอนที่พระนางเขมาไปฟังธรรมจากพระโอษฐ์แล้วสำเร็จอรหัตผลเป็นฆราวาสอรหันต์จำเป็นต้องบวชเป็นภิกษุณีในวันนั้นว่า มหาบพิตรจะทรงอนุญาตให้พระนางเขมาครองเพศบรรพชิตหรือไม่ หากไม่อนุญาตพระนางจะต้องดับขันธ์เข้านิพพานในวันนี้
ผู้ตอบปัญหาถามว่า แบบนี้เป็นจริงหรือประสาทหลอนหรือเพี้ยน ตอบว่าเป็นจริงของเขาแต่ไม่เป็นจริงของพระพุทธโคดม ที่แน่คือเพี้ยนเพราะคนส่วนใหญ่มิได้มีทิฏฐิเช่นเขาผู้บอกเล่าให้คุณฟัง
174. ตั้งใจใส่บาตรพระแต่แม่ชีมายืนรอ เลยต้องใส่บาตรแม่ชีแบบนี้จะได้บุญไหม เพราะขณะใส่จิตใจก็รู้สึกไม่ค่อยดี
คำตอบ
• เรื่องนี้ต้องดูที่คุณธรรมใครมีมากน้อยต่างกันการนำอาหารไปใส่ลงในบาตรของพระสงฆ์สาวกของพระพุทธะซึ่งมีศีล 227 ข้อ จึงได้บุญมากกว่า นำอาหารไปใส่บาตรของชีซึ่งมีศีลเพียง 8 ข้อ
175. ถ้าเราชวนคนมาฟังธรรมพอเขามาฟังแล้วอาจจะไม่ถูกจริตเขาเขาก็ไม่อยากฟังแต่เราขอให้เขาอยู่ต่อ (กึ่งบังคับ) เขาก็อยู่แต่ดูเหมือนว่าเขาอยู่แล้วเป็นทุกข์ ถ้าเป็นเช่นนี้ เราบาปไหมที่ขอให้เขาอยู่ฟัง
คำตอบ
• บาปที่มีคุณเป็นต้นเหตุให้คนอื่นต้องเป็นทุกข์ด้วยมีจิตยังไม่ศรัทธาในการฟังธรรม
176. พระพุทธศาสนานิกายอื่นที่มีคำสอนแตกต่างกันไปเป็นมิจฉาทิฐิหรือไม่ และมีโอกาสถึงพระนิพพานหรือไม่อย่างไร
คำตอบ
• พุทธศาสนาหมายถึงศาสนาของผู้รู้ ผู้รู้มีอุดมการณ์แน่วแน่ ในการนำพาชีวิตไปสู่การพ้นไปจากทุกข์คือภาวะนิพพาน (รูปดับ-นามดับ) ส่วนนิกายอื่น แม้จะมีคำสอนที่แตกต่างกันแต่หากมีเป้าหมายของชีวิตเป็นแบบเดียวกัน ถือว่าาเป็นสัมมาทิฏฐิ แต่หากมีเป้าหมายนำพาชีวิตให้พ้นทุกข์ด้วยการดับเพียงรูป แต่ยังเหลือนามให้ปรากฏอยู่ในวัฏสงสารดับเช่นอรูปพรหมทั้งหลายซึ่งมีอายุขัยยาวนานมากตั้งแต่ 20,000-84,00 มหากัปถือว่าเป็นมิจฉาทิฏฐิ เหตุเพราะเมื่อใดที่กำลังของอรูปฌานเสื่อมลง จะต้องกลับไปเวียนตาย-เวียนเกิด อยู่ในวัฏสงสารได้อีก
177. วันพระเล็กวันพระใหญ่โบราณว่านรกเปิดไว้สัตว์นรกมาขอส่วนบุญจริงหรือไม่ค่ะ
คำตอบ
• คนโบราณมีความเชื่อดังที่กล่าวมาจริง แต่ที่เป็นจริงสัตว์นรกต้องเสวยทุกขวิบากล้วน ๆ หาเวลาหยุดพักไม่มี แล้วจะมาอนุโมทนาบุญได้อย่างไร
178. ขอคำอธิบายในการเข้าถึงความเป็นอนัตตา
คำตอบ
• จะเข้าถึงความเป็นอนัตตาได้จิตต้องมีความตั้งมั่นเป็นสมาธิที่ยังไม่สูงสุด แล้วใช้จิตตามดุอายตนะภายนอกที่เข้ากระทบจิต ทำให้เกิดเป็นผัสสะขึ้นใช้จิตตามดูผัสสะจะเห็นว่าไม่คงที่ คงทนอยู่ไม่ได้และดับไปในที่สุด คือผัสสะไม่ใช่ตัวตน (อนัตตา) ผู้ใดมีจิตเห็นแจ้งอย่างนี้ความยึดมั่นในตัวตนจะหมดไป
179. การทำบุญหรือทำทานกับผู้ทรงศีล กับการเก็บเงินจำนวนนั้นส่งไปให้พ่อแม่ที่ต่างจังหวัดอย่างใดจะได้บุญมากกว่ากัน เพราะพ่อแม่ก็ยังลำบากอยู่ แต่ก็บ่อยครั้งที่ตกลงกับภรรยาไม่ได้ หรือต้องทำใจว่านั้นเป็นวิบากกรรมของท่าน และผมเองก็ต้องแอบเอาเงินให้ท่าน การกระทำแบบนี้เป็นเวรกรรมต่อกันหรือไม่
คำตอบ
• ตอบแทนพระคุณพ่อแม่ได้บุญมากกว่าเพราะพ่อเป็นผู้คุ้มครองป้องกัน รักใคร่ นับถือ เอ็นดูลูก ฯลฯ เพราะแม่เป็นผู้ให้กำเนิดลูก ดูแลรักษาลูกตั้งแต่อยู่ในครรภ์ คลอดเป็นทารกยังป้อนนมให้น้ำจนเติบใหญ่ ฯลฯ ทั้งพ่อและแม่เป็นพระพรหมของลูกเพราะเปี่ยมด้วยเมตตา กรุณา มุทิตา อุเบกขา เป็นเทวดาของลูกเป็นอาจารย์ของลูกเป็นพระของลูก ฯลฯ
ฉะนั้นการที่ลูกได้ตอบแทนพระคุณอันยิ่งใหญ่ของพ่อแม่ได้นับว่าเป็นมนุษย์สุดประเสริฐดังที่พระสารีบุตรตอบแทนพระคุณแม่ด้วยการเปลี่ยนความเห็นผิดให้กลับมามีความเห็นถูกจนเข้าถึงความเป็นโสดาบัน ดังที่พระพุทธโคดมตอบแทนพระคุณพ่อ (พระเจ้าสุทโธทนะ) ด้วยการนำพ่อเข้าสู่อรหัตผลเป็นพระอรหันต์ตอบแทนพระคุณแม่ด้วยการนำเข้าสู่ความเป็นโสดาบัน ตอนที่ขึ้นไปเทศน์โปรดพุทธมารดาบนสวรรค์ ดังนั้นการทำความดีด้วยแอบส่งเงินให้พ่อแม่ไม่ถือเป็นบาปเป็นการทำที่มีอานิสงส์เป็นบุญแต่คุณยังมีเวรผูกพันอยู่กับภรรยา เหมือนกันที่ครูบาวงศ์แอบช่วยครูบาศรีวิชัย สร้างทางขึ้นดอยให้แก่ชาวล้านนาแต่ยังมีเวรผูกอยู่กับฝ่ายบ้านเมือง
